Muhasebenin İşlevleri:
1. Mali nitelikteki işlemlere ait bilgileri kaydetmek, sınıflandırmak ve özetlemek,
2. Analiz ve yorum
1. İşlev: Doğruluğu saptanan mali nitelikteki olayları kaydetmek, anlamlı bir şekilde sınıflandırmak ve bunlara dayanılarak gerekli mali tabloları düzenlemektir (özetlemek). Bu işlev defter tutma olarak tanımlanmaktadır. Burada amaç, işletmeye yatırılan sermayenin niteliğini ve durumunu saptamak, belirli bir dönem içindeki faaliyet sonucu sermayede meydana gelen değişiklikleri ortaya koymaktır.
Yukarıda belirtilenler aslında muhasebenin dar kapsamlı tanımına girmektedir. Zira muhasebeyi kaydetme, sınıflama ve özetleme işlemi olarak tanımlayan görüş de bulunmaktadır. Bu görüş muhasebenin dar kapsamlı tanımı olarak kabul edilmektedir.
Kaydetmek: İşletme faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında çok sayıda olay gerçekleşmektedir. İşletmenin varlıklarında ve kaynaklarında değişme yaratan ve para değeri ile ifade edilebilen mali olaylar muhasebenin ilgi alanına girmektedir.
Örneğin işletme personelinin hastalanıp hastaneye sevk edilmesi olayıyla muhasebe ilgilenmemektedir. Ancak hastaya yazılan ilaçlar için işletme tarafından yapılacak ödeme, muhasebenin ilgi alanına girmektedir.
Muhasebede işletmenin varlıklarında değişme yaratan her türlü para ile ifade edilebilen olay saptanmakta, bununla ilgili belge düzenlenmekte ve daha sonra belli bir düzen içinde ve kurallara uygun olarak ilgili defterlere kaydedilmektedir.
Sınıflandırma: Muhasebede tarih sırasına göre kaydedilen çok sayıda olayın anlaşılabilmesi ve bunlardan yararlanılabilmesi için sınıflandırılması gerekmektedir. Sınıflandırma, aynı özelliğe sahip olayların aynı kümede toplanması işlemi olarak tanımlanabilir. Örneğin;
•satışların ve alışların peşin ve vadeli olarak ayrılması,
•peşin para durumunun ortaya konulması,
• işletme adına bankalara yatırılan paraların işlenmesi,
•işletmenin sahip olduğu demirbaşlar, binalar, makineler ve taşıtların sayılarının ve durumlarının bilinmesi için ayrı ayrı sınıflandırılması gerekir.
Özetleme: Muhasebede belli bir dönemde kaydedilip sınıflandırılan olayların çeşitli mali tablolar ve rapor haline getirilerek işletme ile ilgili olan grupların kullanımına sunulması işlemi özetleme olarak tanımlanabilir. (Bilanço ve Gelir tablosu)
2. İşlev: Muhasebe, işletmedeki para değeri ile ifade edilebilen olayları kaydetmesi, sınıflaması ve özetlemesi işlevinin yanında; elde edilen bilgilerin işletme ile ilgili gruplarca yararlı olabilmesi için bunların analiz edilip yorumlanması işlevini de yerine getirmektedir. Dönem sonunda düzenlenen mali tabloların yorumu ve analizi yoluyla geliştirilen bilgiler, işletme ile ilgili çeşitli kararların alınmasında temel oluşturmaktadır. Esasen muhasebenin sağladığı bilgi ve verilerden yararlanmadan yöneticilerin doğru ve anlamlı bir işletme kararına ulaşmaları mümkün olamamaktadır.
Analiz ve yorumlama ile mali tablolarda yer alan çeşitli kalemler arasında karşılaştırmalar; yüzdeler ve oranlar yoluyla ilişkiler kurularak, bu ilişkilerin ölçülmesi ve yorumlanması yapılarak işletmenin geçmişteki ve şimdiki başarı durumu ortaya konulmaktadır.
Böylece işletmede sona eren bir dönem kontrol edilip değerlendirilmekte ve bu değerlendirme ışığı altında işletmenin geleceği isabetli bir şekilde planlanmaktadır.
Özet Olarak Muhasebenin İşlevleri
1. İşletme ile ilgili taraflara gerekli bilgileri sunar.
2. İşletmenin varlıklarında, alacaklarında, borçlarında ve sermayesinde oluşan değişmeleri saptar ve gösterir.
3. Dönem sonunda işletmenin başarı durumunu ortaya koyar ve bu sayede işletme yönetimini kontrol edebilmeye olanak sağlar.
4. Muhasebenin sağladığı bilgilerin değerlendirilmesiyle işletmenin geleceğine ilişkin alınacak kararların isabet derecesi artar.
5. Yapılan işlemlerin ve sonuçlarının analizini ve bu analiz sonuçlarının yorumlanmasını yapar.
6. Yönetime işletmenin durumunu objektif olarak göstererek, önlem alınmasına olanak sağlar.
7. İşletmenin yasal yükümlülüklerinin yerine getirilmesini sağlar.
8. İşletmenin taraflarla olan ilişkisinden dolayı doğacak yasal uyuşmazlıklarda ispat kudretine sahip deliller sağlar.
9. Maliyet hesaplarının yapılmasına olanak sağlar.
